نفقه در قانون

تعریف: طبق ماده ی ۱۱۰۷ قانون مدنی ایران نفقه عبارتست از همه ی نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن .البسه .غذا .اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و هر آنچه را به صورت عادت یا احتیاج لازمه ی زندگی وی باشد .

البته قانون میزان دقیقی برای نفقه مشخص نکرده بلکه نفقه را بر مبنای نیاز های متعارف و متناسب با وضعیت زن و منطبق با عرف زمان و مکان زندگی زوجین دانسته است.

اگر چه در قانون مدنی و کیفری ایران نسبت به پرداخت نفقه تاکید بسیاری شده است اما مشروط است به اینکه اولا مرداستطاعت مالی داشته باشد درآمدی داشته باشدتابتواندبا آن خرج زن رابپردازد ونیز زن به وظایف خودش درمقابل شوهرعمل نماید

مواردی که مردمیتواندازدادن نفقه امتناع کند

اما در مواردی نیز به مرداجازه داده شده است که از پرداخت آن خودداری کنند که درماده ی ۱۱۰۸ قانون مدنی آمده است که میگوید هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود.

در اصطلاح قانونی یا حقوقی تمکین عبارتست از براوردن نیازهای شوهر واجابت کردن خواسته های مشروع او .یکی از مواردتمکین داشتن رابطه ی زناشویی است. از موارد دیگر تمکین اقامت دراقامتگاه دایمی شوهر است یعنی زن برای دریافت نفقه باید در خانه ی شوهر زندگی کند مگر آن اینکه در زمان عقد ازدواج شرطی شده باشد که زن در منزل دیگری یا خانه ی دیگری زندگی کند .

۱-اگر زن بدون دلیل موجه و بدون موافقت شوهر خانه را ترک کند و در خانه ی پدر یا مادر خویش اقامت کند مرد میتوتند ازدادن نفقه ی وی امتناع کند و ان را پرداخت نکند .

۲-مورد دیگر الزام زن به حسن معاشرت با شوهر خویش است زنی که بدون دلیل موجه از تمکین خودداری کند ناشزه یعنی نافرمان و خاطی نامیده میشود در این صورت علاوه بر اینکه مرد از دادن نفقه معاف خواهد بود بلکه میتواند تقاضای طلاق وی را نیز از دادگاه بخواهد.

(چنانچه زن به دلیل عذر شرعی یا مسایل پزشکی قادر به ایفای وظایف زوجیت نباشد یا برای انجام واجب شرعی ناچار باشد به مسافرت برود واز شوهراجازه نگیرد ناشزه محسوب نمیشود و نفقهی وی بر عهده ی شوهرمیباشد)

۳-سوء رفتار زن یا انتخاب شغلی مغایر با شوون اخلاقی و وظایف زناشویی و داشتن معاشران فاقد صلاحیت اخلاقی از دیگر موارد نشوز محسوب خواهد شد

۴-قانون مدنی درماده ۱۱۱۳ میگوید : در عقد منقطع زن حق نفقه ندارد مگر اینکه شرط شده باشد یا اینکه عقد مبنی بر آن جاری شده باشد. نفقه تنها منحصر به زنی است که به عقد دایم در آمده است در عقد یا ازدواج موقت زن مستحق نفقه نخواهد بود مگر اینکه در موقع عقد شرط شده باشد یا اینکه طرفین ابتدا با هم توافق کرده باشند

پرداخت مهریه ازطرف مرد به زن وظیفه اوست چه زن تقاضا بکندوچه تقاضاننماید.مرد نمیتواند به عذراینکه زن تقاضای نفقه ننموده اوازدادن نفقه خودداری کند ونیز اگرچه زن درآمدداشته باشدووبه اصطلاح شاغل باشدوازاین جهت پولی بدست آوردبازمرد موظف است نفقه یاخرجی زن را به اوبپردازد.

ضمانت اجرا

اگرمرد باداشتن استطاعت مالی ونیز درزمانی که زن به وظایف خود عمل میکند ازدادن نفقه امتناع کند دادگاه اورا محکوم به دادن نفقه به زن میکند ونیز اورا به تحمل زندان ازسه ماه ویک روز تاپنج ماه محکوم مینماید